Wykład otwarty dra Jakuba Żmidzińskiego „Brzmienie Czarnohory a gra gwiazd. Kosmiczny wymiar muzyki według Stanisława Vincenza”

Tematyka wykładu dotyczy istotnego aspektu „filozofii muzyki” Stanisława Vincenza. Jej rekonstrukcji autor poświęcił niedawno wydaną monografię Wzór nieznany. Stanisław Vincenz a muzyka (Wrocław–Poznań 2018). Ukazuje ona zarówno muzyczne fascynacje i wrażliwość akustyczną samego pisarza, jak i podglebie filozoficzne i antropologiczne jego poglądów na muzykę. Vincenz stworzył oryginalną koncepcję świata, w której muzyka odgrywa ważną rolę. Nie byłoby to możliwe, gdyby nie jego dziecięce wtajemniczenia i późniejsze przemyślenia dotyczące pejzażu akustycznego Czarnohory oraz muzyki huculskiej. Można śmiało postawić tezę, że Homer Huculszczyzny nie stworzyłby tak intrygującej, literackiej wizji Karpat Wschodnich, gdyby nie jego muzycznie „nastrojona” dusza. Nie stworzyłby też oryginalnej koncepcji muzyki, gdyby nie słuchanie „z oddaniem” brzmienia pejzażu górskiego i huculskich pieśni.
W tytule wykładu zawarta jest aluzja do twórczości pisarzy, na których Vincenz się wzorował: Platona i Dantego. To właśnie w ich rozważaniach, wyrastających z tradycji pitagorejskiej, znalazł ugruntowanie dla swoich pomysłów. W wizji pisarza właściwym źródłem muzyki huculskiej jest górski pejzaż – żywioły powietrza, ognia, wody, ziemi, ale również zwierzęta i rośliny ten świat zasiedlające. One same jednak, przeniknięte światłem słońca, zdają się ujawniać głębsze pochodzenie harmonijnych dźwięków – kosmiczne właśnie. Pitagorejska muzyka sfer nie jest jednak ostateczną odpowiedzią na pytanie o źródło harmonii mundi, w bardzo subtelnych aluzjach pisarz odwołuje się do bliskiej Dantemu tradycji mistycznej, w której właściwym źródłem muzyki wydaje się światło. Tym samym pisarz przypomina współczesnemu światu o dawnych prawdach, dostępnych dla uważnego słuchacza jedynie w otoczeniu natury, a szczególnie w pejzażu górskim. Dostrzec tu można ważny głos włączający się w aktualne dyskusje badaczy tradycji oralnej, etnomuzykologów i antropologów dźwięku. Vincenz pozostaje przy tym wciąż zbyt mało docenionym literackim stylistą, pisarzem potrafiącym inspirować różnorakie zjawiska artystyczne i kulturowe wśród przyszłych pokoleń.

Wykład będzie transmitowany na stronie