Wydarzenie
Stanisław Młodożeniec: miejsca – ludzie – teksty
Twórczość Stanisława Młodożeńca, autora Futuro-pejzaży, łączy awangardowy styl z głębokim zakorzenieniem w polskiej tradycji ludowej, co czyni ją istotnym tematem badań nad literackim dziedzictwem, które rozwijało się także poza granicami kraju po II wojnie światowej. Współpraca Ośrodka Badań Dziedzictwa Emigracji Polskiej przy Związku Pisarzy Polskich na Obczyźnie w Londynie z organizatorami konferencji stwarza wyjątkową okazję do refleksji nad wieloaspektowością jego twórczości. Wydarzenie, organizowane we współpracy z Muzeum Zamkowym w Sandomierzu, Miejską Biblioteką Publiczną w Sandomierzu, Towarzystwem Naukowym Sandomierskim, Komisją Etnograficzną Polskiej Akademii Umiejętności oraz Instytutem Literaturoznawstwa UJD w Częstochowie, gromadzi badaczy i miłośników literatury, aby wspólnie przeanalizować wkład Młodożeńca w kulturę i literaturę. Konferencja naukowa poświęcona jest życiu i twórczości poety, prozaika, autora widowisk i słuchowisk, pedagoga, działacza społecznego oraz żołnierza. Jego wszechstronna działalność skłania do interdyscyplinarnego podejścia, dlatego zapraszamy specjalistów z dziedzin kulturoznawstwa, literaturoznawstwa, językoznawstwa, historii i historii sztuki. Wydarzenie to odbywa się w ramach Międzypokoleniowego Festiwalu Literackiego „GENeracja Słowa”, który zaplanowany jest na dni 23–29 września 2024 roku w Sandomierzu.
Wymienione w tytule konferencji jako pierwsze i będące punktem wyjścia dla dalszych studiów są miejsca biograficzne. Na mapie, obok rodzinnej wsi Dobrocice, znajdują się miasta edukacji gimnazjalnej i akademickiej – Sandomierz i Kraków, a później zawodowych wyborów – Kielce, Zamość i Warszawa, w których autor Kresek i futuresek pracował jako nauczyciel języka polskiego. Przełomowe wydarzenia historyczne zawiodły Stanisława Młodożeńca w czasie pierwszej wojny światowej do Moskwy, gdzie był świadkiem rewolucji bolszewickiej i zachodzących w jej trakcie przemian kulturalnych i społecznych, natomiast wybuch drugiej wojny skierował jego losy do Syrii, Palestyny i Egiptu (Samodzielny Korpus Strzelców Karpackich), a następnie do emigracyjnego Londynu. Chcielibyśmy zachęcić do namysłu nad rolą wzajemnego oddziaływania miejsca i twórcy, formowania się jego światopoglądu, wpływu na zaangażowanie i dokonywane przezeń wybory. Na te pytania nie można odpowiedzieć bez poruszenia kontekstu środowiskowego, czyli drugiego hasła znajdującego się w tytule konferencji. Ludzie – rodzina i przyjaciele, współpracownicy, a wśród nich twórcy – literaci, plastycy, aktorzy, muzycy, a w ich gronie m.in.: Wanda Arlitewicz, Hipolit Polański, Zygmunt (Zyga) Waliszewski, Tytus Czyżewski, Bruno Jasieński, Tadeusz Peiper, Leon Chwistek, Andrzej i Zbigniew Pronaszkowie, Jan Cybis, Bolesław Leśmian, Marian Czuchnowski, Jan Wiktor, Wincenty Burek, Wojciech Skuza, Irena Solska, Stefan Jaracz, Jan Maklakiewicz. Trudno wymienić wszystkie osoby bliskie Stanisławowi Młodożeńcowi. Są wśród nich zarówno mistrzowie, jak i uczniowie, z Krzysztofem Kamilem Baczyńskim na czele. Zaprosiliśmy do podjęcia wątku dotychczas słabo rozpoznanego, a mówiącego zarówno o relacjach osobistych, jak i artystycznych, które pozwoliłyby pełniej scharakteryzować osobę pisarza.
Dla zrealizowania nakreślonego celu podstawą badawczą będą teksty kultury, literackie, plastyczne, dokumenty, listy, wspomnienia, artykuły prasowe i inne. Pozwolą one ukazać życie i twórczość Stanisława Młodożeńca, postaci, choć znaczącej w polskim życiu społecznym i artystycznym pierwszej połowy XX wieku, współcześnie nieco zapomnianej i wartej przywrócenia należnej pamięci. Podjęte studia umożliwią również uszczegółowić opis dobrze i mniej znanych wydarzeń historycznych i zjawisk kulturowych.
I DZIEŃ OBRAD (24 września)
10.00–10.30 Otwarcie konferencji: Paweł Niedźwiedź, Burmistrz Sandomierza, dr hab. Mikołaj Getka-Kenig, Dyrektor Muzeum Zamkowego w Sandomierzu, dr hab. Anna Szylar, Prezes Towarzystwa Naukowego Sandomierskiego, Wojciech Dumin, Dyrektor Miejskiej Biblioteki Publicznej w Sandomierzu
Wprowadzenie – dr hab. Henryk Czubała
10.30–10.50 Róża Godula-Węcławowicz (Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk, Kraków), O miejscu – i nie tylko – antropologicznie
10.50–11.10 Arkadiusz Stasiak (Katolicki Uniwersytet Lubelski), Uniwersytet, wojny, emigracja. Woluntaryzm i determinizm wyborów Stanisława Młodożeńca
11.10–11.30 Krzysztof Burek (Towarzystwo Naukowe Sandomierskie), Sandomierz Stanisława Młodożeńca
11.30–11.50 Dyskusja i przerwa na kawę
11.50–12.10 Tomasz Węcławowicz (Krakowski Uniwersytet im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego), „Regionalna stolica K.”, czyli Kraków lat 20. XX wieku
12.10–12.30 Krzysztof Jaworski (Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach), Stanisław Młodożeniec – Bruno Jasieński – „futurystyczna” przyjaźń (lata 1918-1923)
12.30–12.50 Anna Folta-Rusin (Uniwersytet Jagielloński w Krakowie), Stanisław Młodożeniec i formiści. Wokół wiersza Otchłań
12.50–13.10 Henryk Czubała (Komisja Medioznawcza Wydziału II Historyczno-Filozoficznego Polskiej Akademii Umiejętności w Krakowie), Poezja Stanisława Młodożeńca i Juliana Przybosia w kręgu awangardowej estetyki
13.10–13.30 Dyskusja
13.30–15.00 Przerwa obiadowa
15.00–15.20 Joanna Kulczyńska-Kruk (Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk, Kraków), Kraków Stanisława Młodożeńca
15.20–15.40 Sławomir Sobieraj (Uniwersytet w Siedlcach), Meandry futuryzmu. Od apologii cywilizacji technicznej do lewicowej retoryki walki społecznej – ewolucja poezji Stanisława Młodożeńca
15.40–16.00 Janusz Pasterski (Uniwersytet Rzeszowski), Liryka osobista Stanisława Młodożeńca z cyklu Notatki
16.00–16.10 Justyna Gorzkowicz (Ośrodek Badań Dziedzictwa Emigracji Polskiej w Londynie, Polski Uniwersytet Na Obczyźnie w Londynie), Marcin Jerzyna (Muzeum Zamkowe w Sandomierzu), Jarosław Solecki (Blue Point Art Gallery London), Wideopoemat inspirowany poezją Stanisława Młodożeńca
16.10–16.30 Dyskusja i przerwa na kawę
16.30–16.50 Jan Zięba (Uniwersytet Jagielloński w Krakowie), Geofuturyzm Stanisława Młodożeńca
16.50–17.10 Marzena Miśkiewicz (Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk, Kraków), Ludowy obraz człowieka utrwalony w prozie Stanisława Młodożeńca
17.10–17.30 Magdalena Kuranc-Szymczak (Wyższa Szkoła Humanistyczno-Ekonomiczna w Zamościu), Śladami Stanisława Młodożeńca w Zamościu
17.30–17.50 Dyskusja
II DZIEŃ OBRAD (25 września)
9.00–9.20 Jerzy Mazurek (Uniwersytet Warszawski, Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego), Miejsce Stanisława Młodożeńca w ruchu ludowym w kraju i na emigracji
9.20–9.40 Maciej Urbanowski (Uniwersytet Jagielloński w Krakowie), Chłop idzie? Stanisław Młodożeniec w prasie narodowej („ABC” i „Prosto z Mostu”)
9.40–10.00 Elżbieta Wróbel (Uniwersytet Jana Długosza w Częstochowie), Krytyka teatralna Stanisława Młodożeńca. Komunikat
10.00–10.20 Adam Regiewicz (Uniwersytet Jana Długosza w Częstochowie), Poezja bebechów. Głośne ciało Młodożeńca
10.20–10.40 Dyskusja i przerwa na kawę
10.40–11.00 Julia Dworecka (Liceum im. Stefana Batorego w Warszawie), Nauczycielskie indywiduum – o działalności pedagogicznej Stanisława Młodożeńca w Gimnazjum im. Stefana Batorego w Warszawie
11.00–11.20 Justyna Gorzkowicz (Ośrodek Badań Dziedzictwa Emigracji Polskiej w Londynie, Polski Uniwersytet Na Obczyźnie w Londynie), Z Palestyny do Londynu. Emigracyjne ścieżki Stanisława Młodożeńca
11.20–11.40 Aleksandra Knapiuk (Uniwersytet Łódzki), Recepcja twórczości Stanisława Młodożeńca
11.40–12.00 Weronika Kołacz (Muzeum Historii Polski, Warszawa), Wanda Młodożeniec – korzenie i skrzydła
12.00–12.20 Dyskusja i przerwa na kawę
12.20–12.50 Cezary Stawski, Stanisław Młodożeniec muzycznie
12.50–13.10 Piotr Jackowski, Pieśń o Stalowej Woli
13.10–13.30 Małgorzata Gil, Kolaże do poezji Stanisława Młodożeńca
13.30–14.00 Marcin Jerzyna (Muzeum Zamkowe w Sandomierzu), Archiwum Stanisława Młodożeńca w zbiorach Muzeum Zamkowego w Sandomierzu – komentarz do wystawy
14.00–14.20 Dyskusja, podsumowanie i zakończenie konferencji
Organizatorzy
Muzeum Zamkowe w Sandomierzu, Miejska Biblioteka Publiczna w Sandomierzu, Towarzystwo Naukowe Sandomierskie
Patronat naukowy
Polska Akademia Umiejętności przy współpracy Komisji Etnograficznej PAU, Instytut Literaturoznawstwa Uniwersytetu Jana Długosza w Częstochowie, Ośrodek Badań Dziedzictwa Emigracji Polskiej przy Związku Pisarzy Polskich na Obczyźnie w Londynie
Patronat honorowy
Paweł Niedźwiedź – Burmistrz Sandomierza
Partnerzy
Sandomierskie Centrum Kultury, Galeria „Widnokrąg” w Sandomierzu
Komitet organizacyjny
Krzysztof Burek, Henryk Czubała, Wojciech Dumin, Mikołaj Getka-Kenig, Joanna Kulczyńska-Kruk
Komitet naukowy
Róża Godula-Węcławowicz, Justyna Gorzkowicz, Adam Regiewicz
Konferencja „Stanisław Młodożeniec: miejsca – ludzie – teksty” jest intergralną częścią Międzypokoleniowego Festiwalu Literackiego „GENeracja Słowa”, organizowanego przez Miejską Bibliotekę Publiczną w Sandomierzu oraz Sandomierskie Centrum Kultury, który uzyskał dofinansowanie z Narodowego Centrum Kultury w ramach programu „Kultura Interwencje. Edycja 2024". Wydarzenie ma charakter międzypokoleniowy i regionalistyczny, skierowane jest zarówno do lokalnej społeczności, jak i gości z innych regionów.
W ramach festiwalu odbędą się liczne spotkania autorskie, warsztaty, happeningi, a także koncert „Śpiewane Dwudziestolecie” autorstwa prof. Adama Regiewicza z Uniwersytetu Jana Długosza w Częstochowie. Oprócz konferencji naukowej poświęconej twórczości Stanisława Młodożeńca, zaplanowane są także wystawy dedykowane członkom rodziny Młodożeńców – Wandzie, Janowi, Piotrowi i Stanisławowi, a także prace Małgorzaty Gil - kolaże inspirowane poezją Stanisława Młodożeńca.
Informacje
Antropolog kulturowy ze specjalnością literaturoznawczą, krytyk artystyczny; kieruje Ośrodkiem Badań Dziedzictwa Emigracji Polskiej w Londynie
Zobacz także
Stanisław Pigoń (1885-1968). Profesor i obywatel – konferencja rocznicowa
W tym roku mija 50 lat od śmierci Profesora Stanisława Pigonia, wybitnego historka polskiej literatury, mickiewiczologa, pedagoga i edytora. Pamięć o Pigoniu uczczona zostanie podczas konferecji rocznicowej, która odbędzie się 19 grudnia na Uniwersytecie Rzeszowskim.
Literacka spuścizna Stanisława Kostki Potockiego (UWAGA: Zmiana terminu!)
Serdecznie zapraszamy na konferencję naukową Literacka spuścizna Stanisława Kostki Potockiego, która odbędzie się w dniach 14-15 grudnia br. w Sali Białej Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie.
Stanisław Vincenz – Czarnohora: miejsce i nie-miejsce
W pięćdziesiątą rocznicę śmierci Stanisława Vincenza mamy zaszczyt zaprosić Państwa na konferencję naukową poświęconą refleksji nad życiem, twórczością i oddziaływaniem społecznym i kulturowym autora cyklu Na wysokiej połoninie.
Wokół Oficyny
Katedra Edytorstwa i Nauk Pomocniczych Wydziału Polonistyki UJ oraz Związek Pisarzy Polskich na Obczyźnie w Londynie zapraszają na konferencję naukową. Tematem obrad będzie twórczość pisarzy, grafików i tłumaczy współpracujących z Oficyną Poetów i Malarzy. Jest to grono bardzo liczne, jeśli zważyć, że londyńscy wydawcy publikowali nie tylko książki (niemal 800 w latach 1950-2007), lecz także kwartalnik „Oficyna Poetów”, w którym umieszczali swe utwory autorzy emigracyjni i krajowi (57 numerów w latach 1966-1980).