Polish Studies Newsletter

Event

Date of the event: 14.04.2021 - 15.04.2021
Added on: 29.11.2019

Dookreślanie sarmatyzmu. Ponowienie dyskusji sprzed ćwierćwiecza (UWAGA: zmiana terminu!)

Type of the event:
Conference
City or town:
Toruń

Kiedy ćwierć wieku w dyskusji "Sarmatyzm a barok – porządkowanie pojęć" (Uniwersytet Warszawski 18.04.1994; autoryzowany zapis dyskusji: „Ogród” 1994, nr 4) dyskutowano nad problemami relacji między sarmatyzmem i barokiem, Alina Nowicka-Jeżowa nie skrywała, że „Stan badań nad sarmatyzmem – trudny do ogarnięcia – imponuje bogactwem, ale też niepokoi z powodu rozmaitości dyskursów naukowych […]”. To twierdzenie jeszcze dziś brzmi aktualnie, a zarazem może nawet bardziej krytycznie. Podobnie być może jest z barokiem, którego jednak, nie chcąc pogrążyć się w przepaści bez dna, poniechamy, skupiając się wyłącznie na sarmatyzmie. (informacja Organizatorów)

W związku z tym, że na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika, jak i na wszystkich pozostałych uniwersytetach w Polsce, zrezygnowano z zajęć stacjonarnych, również i to wydarzenie zostało przeniesione do przestrzeni wirtualnej. Poniżej zamieszczamy program konferencji. Osoby zainteresowane uczestnictwem w proszone są o założenie konta na Microsoft Teams i dołączenie do wydarzenia dostępnego pod tym linkiem.

PLAN KONFERENCJI

  • 14 kwietnia 2021

9.00 – 9.15 Powitanie
Krzysztof Obremski Wprowadzenie

9.15 – 10.15
Antoni Czyż Polski barok niesarmacki – ponowna diagnoza po latach. W trosce o wielogłosowość epoki
Martin Faber Konfederacja barska – powstanie sarmackie, nie narodowe
Jakub Z. Lichański Sarmatyzm czyli o samoświadomości kultury polskiej [wypowiedź rewizjonistyczna]

10.15 – 10.45 Dyskusja

11.00 – 12.00
Kazimierz Maliszewski Medialne wymiary sarmatyzmu. Formy i środki transferu informacji i komunikacji społecznej w szlacheckiej Rzeczypospolitej. Zarys problematyki
Tomasz Lawenda Sarmacja i Sarmata w poetyckiej refleksji Jana Kochanowskiego i Wespazjana Kochowskiego
Paulina Słoma Wizje sarmatyzmu w liceum – analiza podręczników do kształcenia literacko-kulturowego

12.00 – 12.30 Dyskusja

13.00 – 14.00
Łukasz Lipiński Historyzm sarmatyzmu a historiografia „sarmacka”. Maciej Stryjkowski i jego twórczość (teoria historii wobec praktyki historycznej)
Witold Wojtowicz Sarmatyzm i narracje szesnastowiecznego „romansu rycerskiego”
Mariusz Kazańczuk Herby w powieściach Tomasza Nargielewicza

14.00 – 14.30 Dyskusja

15.30 – 16.30
Anna Kapuścińska Sarmatyzm ignacjański – sarmatyzm jezuicki. O genezie, ewolucji i kulturowych konsekwencjach przemian jezuickiego projektu akomodacyjno-inkulturacyjnego
Anna Struska Sarmatka za furtą? Zagadnienie sarmacko-niesarmackiej tożsamości kobiecej
Ireneusz Szczukowski Męskie chrześcijaństwo – retrotopia – sarmatyzm

16.30 – 17.00 Dyskusja

17.30 – 18.30
Hieronim Grala Sarmaci i Roksolanie (uwagi o świadomości elit ruskich Rzeczypospolitej Obojga Narodów w wieku XVII)
Włodzimierz Zientara Miasta Prus Królewskich w „Kronice” Matthausa Meriana
Michał Kuran „Sarmacka perspektywa sławy”? O micie sarmackim w kontekście szlacheckiego etosu rycerskiego

18.30 – 19.30 Dyskusja

 

  • 15 kwietnia 2021

 

9.00-10.00
Maciej Nawrocki „Dyabłów raczej, nie ludzi plemię” – przedstawiciele sarmatyzmu w dyskursie polskiego wieku świateł
Grzegorz Zając Sarmatyzm (z) Puław. Kulturowe manifestacje a refleksja nad przeszłością
Krzysztof Prabucki Wojciech Turski – reprezentant „oświeconego sarmatyzmu”

10.00 – 10.30 Dyskusja

10.45 – 11.45
Małgorzata Krzysztofik Mit sarmacki w poezji Jacka Kaczmarskiego
Igor Barkowski Sarmatia i sarmatyzm według Jacka Kaczmarskiego
Michał J. Wieczorek Polskość wampiryczna, polskość drapieżna. Sarmatyzm pasjonistyczny jako idée fixe myśli politycznej Jarosława Marka Rymkiewicza
Sebastian Tauer, Projekt Mikronacja: Rzeczpospolita szlachecka w Internecie

11.45-12.15 Dyskusja

12.45 – 13.45
Konstanty Pilawa Wobec oświecenia i sarmatyzmu. Strategia kontr-mitu politycznego w dyskursie naukowym i publicystycznym
Michał Kuziak Sarmatyzm dzisiaj. Fantazmat polskiego republikanizmu
Michał Mochocki Sarmacja w sosie postkolonialnym: od pruskiego rasizmu przez rosyjską quasi-hegemonię do polskiego kompradorstwa

13.45 – 14.15 Dyskusja

15.15 – 16.15
Paweł Wiktor Ryś Sarmacki mit etnogenetyczny a szlachecki protorasizm
Andrzej Borkowski Sarmatyzm jako element polskiego kodu kulturowego
Michał Bajer „Fabriqué en Pologne”: nostalgia, konsternacja i ślady w biografiach. Czy i jakich rzeczników miała polska „literatura sarmacka” w dwudziestowiecznej Francji?

16.15 – 16.45 Dyskusja

17.00-18.00
Jacek Kowalski Sarmatyzm a sztuka
Paweł Bohuszewicz Neosarmackie retrotopie. Realia siedemnastowiecznej Rzeczpospolitej w polskiej powieści fantastycznej XXI wieku
Krzysztof Obremski „Sarmatyzm czyli kultura Rzeczypospolitej”. Po co sarmatyzm?

18.00-18.30 Dyskusja

18.30 Podsumowanie i zakończenie konferencji


Andrzej Zajączkowski w książce "Szlachta polska. Kultura i struktura" wskazał na to, że: „Badanie kultury szlacheckiej w jej czystej, dawnej postaci jest uzasadnione potrzebą posiadania układu odniesienia przy analizowaniu współczesnej nam kultury narodowej”. I dla niego, i dla uczestników wspomnianej dyskusji problemem pozostawał marksizm jako determinanta badań prowadzonych w półwieczu Polski zwącej się Ludową. Bliskie marksizmowi pytania o kulturę szlachecką powracają i dziś, czego świadectwem mogą na przykład być książki Jana Sowy "Fantomowe ciało króla. Peryferyjne zmagania z nowoczesną formą" (Kraków 2011) oraz Andrzeja Ledera "Prześniona rewolucja. Ćwiczenie z logiki historycznej" (Warszawa 2014). Popularność, oddziaływanie i znaczenie tych dwóch publikacji dowodzą, że Sarmacja, najogólniej utożsamiana z Rzeczpospolitą Obojga Narodów, pozostaje wciąż jednym z najważniejszych zagadnień współczesnego polskiego dyskursu tożsamościowego.

Wciąż nie wiemy: co to jest sarmatyzm? Jak pokazał ostatnio Maciej Parkitny, „definiuje się go bardzo różnie – jako typ kultury (albo kulturę), formację kulturową, prąd, światopogląd (lub „formułę światopoglądową narodu szlacheckiego”), ideologię, mit, [...] mentalność, styl życia [...], a nawet »sumę wzorców zachowań«”. Twierdzi się, że jest „tradycją wynalezioną” (Jakub Niedźwiedź), a nawet, że w ogóle jako pojęcie jest nie tylko niepotrzebny, ale i szkodliwy (Jacek Kowalski). W tym stanie rzeczy ponowienie dyskusji wydaje się więc nawet koniecznością.

Proponujemy poruszenie następujących zagadnień:

  • ocena efektów dyskusji z 1994 roku,
  • sarmatyzm: pojęcie? termin? kategoria? wyobrażenie? fantazmat? hipostaza?,
  • sarmatyzm i nowoczesność: „długie trwanie” kultury szlacheckiej,
  • sarmatyzm i badania postkolonialne,
  • sarmatyzm jako narracja o Polsce,
  • poziomy sarmatyzmu: masowy – elitarny,
  • wymiary sarmatyzmu: edukacja – media,
  • zacna duma narodowa – naganna megalomania,
  • sarmacki mesjanizm – wiara narodu wybranego czy psychopatologia?,
  • sarmatyzm między patosem i groteską,
  • sarmatyzm jako teatr walki politycznej.

Nie ukrywamy: oczekujemy tekstów „frontalnych” (nie zaś jedynie przyczynkarskich).

Paweł Bohuszewicz i Krzysztof Obremski,
Katedra Antropologii Literatury i Nowych Mediów UMK


InformStanisław Antoni Szczukaacje organizacyjne

Osoby zainteresowane udziałem w konferencji proszone są o przesyłanie zgłoszeń  (tytuł wystąpienia oraz jego streszczenie do dnia 31 stycznia 2020 r. drogą elektroniczną na adres: bohuszewicz@umk.pl lub listowną: Paweł Bohuszewicz, Katedra Antropologii  Literatury i Nowych Mediów, Fosa Staromiejska 3; 87-100 Toruń, p. 208.
 

Opłata konferencyjna wyniesie 450 zł. W jej ramach organizatorzy zapewniają wyżywienie i dwa noclegi (21/22.09 oraz 22/23.09; istnieje możliwość rezerwacji noclegu na noc 20/ 21.09 – koszt pokrywa osoba wynajmująca pokój).
 

Organizatorzy planują wydanie pokonferencyjnej książki lub monograficznego numeru czasopisma (w zależności od liczby zgłoszeń).
 

Dla osób zainteresowanych i zależnie od pogody półtoragodzinna wycieczka po toruńskiej starówce „Śladami tumultu 1724 roku” (miejsce zbiórki i godzina wyjścia będą uzgodnione już w dniu konferencji).

Information

Application deadline for speakers:
31.01.2020
Fee:
450 zł
Added on:
29 November 2019; 21:48 (Mariola Wilczak)
Edited on:
4 March 2021; 16:14 (Mariola Wilczak)

See also

13.10.2018

Najwyższa Pani swoich praw… Idee wolności, niepodległości i suwerenności Rzeczypospolitej 1569-1795

Pojęcie niepodległości tak często przywoływane w związku ze stuleciem jej odzyskania w jego współczesnym znaczeniu ma w tradycji polskiej stosunkowo krótką, historię. Termin ten zaczął funkcjonować w powszechnym użyciu dopiero w momencie, kiedy Polska niepodległość właśnie traciła. Jak ustalił przed laty Władysław Konopczyński, pojawił się dopiero w tekstach konfederacji barskiej. Czy oznacza to jednak, że idea niepodległości była wcześniej nieobecna? Celem naszego spotkania ma być właśnie próba odpowiedzi na to pytanie, zastanowienia się, jak w myśli i dyskursie politycznym Rzeczypospolitej Obojga Narodów, a także w rozważaniach filozoficznych, prawnych, w szeroko rozumianej literaturze pięknej, a nawet w dziełach artystycznych od wieku XVI po XVIII przedstawiano kwestie związane z niezawisłością państwa, jego podmiotowością w grze mocarstw europejskich, suwerennością w stosunkach międzynarodowych. (z informacji organizatorów)

17.08.2017

Spoiwa i pęknięcia. Rok 1918 w polskiej pamięci kulturowej

Zakład Literatury Polskiej XX i XXI wieku zaprasza do udziału w konferencji naukowej "Spoiwa i pęknięcia. Rok 1918 w polskiej pamięci kulturowej".

11.04.2017

Semantyka „rasy” w kulturze polskiej (1800-1939)

Instytut Nauk o Literaturze Polskiej i Zakład Historii Literatury Poromantycznej Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach  zapraszają na konferencję Semantyka „rasy” w kulturze polskiej (1800-1939).

11.02.2021

Tydzień z Filologią UwB. Naukowcy zapraszają młodzież na wykłady online

Polskie pisarki, gusta kulinarne Francuzów w XVI wieku, nazwiska i kultura, „Opowieść Podręcznej” na ekranie i w komiksie oraz nieznane fakty o Rosji. Taki będzie „Tydzień z Filologią UwB”. Wykłady w formule online rozpoczną się 22 lutego. Chętni uczniowie i nauczyciele mogą się już zgłaszać. Kolejne spotkania zostały zaplanowane na marzec i kwiecień.

We use cookie files to make the use of our website more convenient for our users. If you do not wish cookie files to be saved on your hard drive, please change the settings of your browser. Read about our cookie policy.