Event
Międzynarodowa Interdyscyplinarna Konferencja Naukowa PSALMY I PSAŁTERZE OD CZASÓW PIERWSZEJ RZECZYPOSPOLITEJ DO KOŃCA XIX WIEKU
Akademia Supraska, Katedra Badań Filologicznych "Wschód-Zachód", Wydział Filologiczny Uniwersytetu w Białymstoku, Wydział I Filologiczny Polskiej Akademii Umiejętności we współpracy z Chrześcijańską Akademią Teologiczną w Warszawie, Wydziałem "Artes Liberales" Uniwersytetu Warszawskiego, Centrum "Ceraneum" Uniwersytetu Łódzkiego mają zaszczyt zaprosić na Międzynarodową Interdyscyplinarną Konferencję Naukową "Psalmy i psałterze w kulturze i literaturze: od czasów Pierwszej Rzeczypospolitej do końca XIX wieku (Supraśl 12–13 lutego 2026 roku).
Projekt ma charakter cykliczny: w roku 2027 zostanie zorganizowana w Wilnie jego II EDYCJA projektu naukowego (w wileńskiej Filii Uniwersytetu w Białymstoku).
Formuła konferencji: hybrydowa (większość uczestników sesji wystąpi stacjonarnie w Supraślu, część zagranicznych uczestników połączy się online).
Języki konferencji: polski, angielski, litewski, niemiecki, francuski, ukraiński, białoruski, rosyjski.
Czas wystąpień: 20 minut.
ZAGADNIENIA BADAWCZE KONFERENCJI:
• Psałterz jako księga biblijna.
• Psałterz jako typ księgi. Treść, komentarze, iluminacje.
• Rękopisy i paleotypy psałterza na ziemiach polsko-litewskich.
• Psałterz Supraski w Antologionie Mateusza X.
• Psałterze Franciszka Skoryny i Symeona Połockiego.
• Językowy kształt psałterza u Słowian.
• Psalmy w użyciu liturgicznym Kościołów chrześcijańskich wszystkich konfesji.
• Psalmy w literaturze cerkiewnosłowiańskiej.
• Słowiańskie psałterze w kontekście tradycji ogólnoeuropejskiej.
• Przekład Jana Kochanowskiego i jego znaczenie w Słowiańszczyźnie.
• Przekład ks. Jakuba Wujka w kontekście biblijnych przekładów słowiańskich.
• Psalmy w kulturze i liturgii Kościołów reformowanych.
• Prefiguracyjna rola psalmów.
• Literackie, muzyczne, artystyczne rozwinięcia motywów psalmicznych.
• Polskie przekłady psalmów do 1917 r.
• Psałterz w literaturze polskiej epoki przełomu XVIII/ XIX wieku.
• Franciszek Karpiński i jego tłumaczenie psalmów.
• Romantyczne, pozytywistyczne, modernistyczne nawiązania do psałterza w lite raturze XIX stulecia.
• Polska dziewiętnastowieczność (1795–1918) wobec psałterza i psalmów: edycje, nawiązania w sztuce i literaturze, metamorfozy literackie.
• Tradycja psalmiczna w twórczości wieszczów i wielkich pisarzy XIX stulecia.
• Psalm biblijny jako gatunek literacki: nawiązania, metamorfozy, gry intertekstualne.
• Poetyckie parafrazy i przekłady psalmów do 1918 roku.
• Topika psalmiczna w literaturze polskiej i literaturach słowiańskich XIX stulecia.
• Psalm 136 (137) Super flumina Babylonis i jego literackie, artystyczne rozwinięcia dziewiętnastowieczne (do roku 1918).
• Psałterz/psalmy w kręgu judaistycznym (Izaak Cylkow i inni).
• Psalmy w kręgu Tatarów litewskich.
• Homiletyka staropolska i XIX-wieczna wobec psalmów.
• Polscy badacze dawnych słowiańskich psałterzy i zagraniczni badacze psałterzy polskich.
Uczestnicy obrad stacjonarnych w Supraślu przyjeżdżają na koszt własny. Organizatorzy nie zwracają kosztów podróży i zakwaterowania (noclegi w Domu Pielgrzyma Akademii Supraskiej na preferencyjnych warunkach).
Przewidujemy wpisowe w wysokości: 500 zł. Pokryje ono koszty cateringu, imprez towarzyszących oraz publikacji pokonferencyjnej monografii.
Z uczestnikami online zostanie przed konferencją przeprowadzone łączenie próbne (we wcześniej wskazanym terminie).
Wpisowe uczestników online – 200 zł.
Przewidujemy dodatkowe atrakcje dla uczestników obrad stacjonarnych: między innymi koncert psalmów oraz kulig w Puszczy Knyszyńskiej.
Zgłoszenia tematów wraz z krótkim abstraktem, informacją o zgłaszającym się (afiliacja, tytuł naukowy, ORCID, adres e-mail) prosimy przesyłać do 1 grudnia 2025 roku na adres: jlawski@wp.pl lub anaumow@unive.it.
Prosimy o jednoznaczne zadeklarowanie w zgłoszeniu, w jakiej formie chcą Państwo wziąć udział w Konferencji:
– stacjonarnie w Białymstoku/ Supraślu,
– lub w formie łączenia online.
Informację o przyjęciu tematu Komitet Naukowy prześle do 20 grudnia wraz z wymogami wydawniczymi.
Gotowe teksty z obrad supraskich należy złożyć do 30 kwietnia 2026 r.
Owocem obu konferencji w Supraślu i następnie w Wilnie będą dwie recenzowane monografie zbiorowe wydane w 2027 i 2028 roku w renomowanym wydawnictwie z listy ministerialnej.
Information
See also
Pokaz "Psałterza floriańskiego" (z cyklu "PIERWSZE/NAJSTARSZE" z okazji 1050. rocznicy chrztu Polski)
Już 23 kwietnia w warszawskim Pałacu Rzeczypospolitej będzie można zobaczyć na własne oczy "Psałterz floriański" – jeden z najstarszych i najbardziej zagadkowych zabytków języka polskiego. Bezcenna księga opuści na jeden dzień skarbiec Biblioteki Narodowej, a pałacowe wnętrza, na co dzień zamknięte, zostaną udostępnione zwiedzającym. "Psałterz floriański" został odkryty w XIX wieku w austriackim opactwie Sankt Florian – od razu stał się naukową sensacją, a do dziś pozostaje wielką, nierozwikłaną zagadką polskiego średniowiecza. Sprowadzony do Polski w 1931 roku, następnie, w obliczu II wojny światowej, wywieziony do Kanady, powrócił do Warszawy dopiero po dwudziestu ośmiu latach. Od tego czasu jest jedną z najcenniejszych ksiąg w skarbcu Biblioteki Narodowej. Naukowcy nadal toczą spory o to, gdzie "Psałterz floriański" powstał, kto go używał i co oznaczają zdobiące go miniatury. Tekst "Psałterza" został spisany na przełomie XIV i XV wieku w trzech językach: łacinie, polskim i niemieckim. Bardzo możliwe, że księga miała być darem dla królowej Jadwigi, a po jej śmierci była używana przez kolejne polskie monarchinie. Poza trójjęzycznym przekładem tekstu "Psalmów", na kartach "Psałterza" namalowano tajemnicze miniatury, w których jedni chcą widzieć astrologiczne symbole, inni mnemotechniczne schematy ułatwiające zapamiętywanie tekstu, a zdaniem niektórych znajdują się tam… Mistrz Yoda, Nosferatu i Gandalf Szary. Podczas pokazu "Psałterza" jego treść, dzieje i tajemnice przybliżą wystąpienia specjalistów. O 15.00 dr Marcin Kuźmicki z Zakładu Historii Języka Polskiego UAM wygłosi wykład "Wywiad z Psałterzem floriańskim – czyli historia małomównego manuskryptu", a o 16.30 odbędzie się dyskusja" Yoda czy Nosferatu? Świat na marginesach Psałterza floriańskiego". Wraz z udziałem publiczności dyskutować będą dr Kamil Kopania z Zakładu Historii Sztuki Średniowiecznej Instytutu Historii Sztuki UW i Łukasz Kozak – redaktor Polony – Cyfrowej Biblioteki Narodowej i autor popularnego przeglądu średniowiecznej ikonografii "Discarding Images". Pokaz "Psałterza floriańskiego" to jednocześnie wyjątkowa okazja, żeby zwiedzić barokowe wnętrza Pałacu Rzeczypospolitej, po których oprowadzi warszawski przewodnik Jacek Karwat. PIERWSZE/NAJSTARSZE to cykl prezentacji z okazji 1050. rocznicy chrztu Polski. Co miesiąc Biblioteka Narodowa prezentuje w Pałacu Rzeczypospolitej pierwsze teksty i najstarsze zabytki kultury i historii, dokumentujące początki państwa polskiego. Udział we wszystkich wydarzeniach związanych z cyklem PIERWSZE/NAJSTARSZE jest bezpłatny. Na oprowadzanie po Pałacu Rzeczypospolitej z przewodnikiem obowiązuje rejestracja. Wydarzenie na Facebooku: www.facebook.com/events/1716025545334937/
Międzynarodowa Konferencja Naukowa "Wschód muzułmański w ujęciu interdyscyplinarnym. Ludzie – teksty – historia"
ZAGADNIENIA BADAWCZE KONFERENCJI: • Inspiracje orientalne w literaturach słowiańskich od średniowiecza do współczesności. • Problemy metodologiczne w badaniach nad muzułmańskim Wschodem: warunki polskie, kontekst europejski. • Literackie obrazy krajów muzułmańskich. • Badacze Wschodu muzułmańskiego w Polsce i innych krajach słowiańskich. • Idee Wschodu w polityce i kulturze XVI-XX wieku. • Wschód muzułmański z perspektywy I i II Rzeczypospolitej. • Wschód mistyczny w ujęciu XIX-wiecznym i jego wpływ na polityczne aspekty odrodzenia państwa polskiego w 1918 roku. • Podróże polskich pisarzy, uczonych, polityków, dyplomatów do krajów muzułmańskich: ich świadectwa, diagnozy, fascynacje. • Pamiętniki i ich twórcy: źródła do poznania dziejów Wschodu w okresie staropolskim i w XIX w. • Polacy na Wschodzie: dobrowolni imigranci – przymusowi osiedleńcy i zesłańcy Tak jak podczas wcześniejszych konferencji organizowanych wspólnie ze Związkiem Tatarów RP (2014 i 2015 r.) interesować nas będą również zagadnienia związane z historią, kulturą i literaturą polskich, litewskich i białoruskich Tatarów: • Piśmiennictwo Tatarów Wielkiego Księstwa Litewskiego oraz współczesna literatura polsko-, białorusko- i litewsko-tatarska (ujęcia historyczno- i teoretycznoliterackie, tekstologiczne, kulturoznawcze, socjologiczne i inne). • Folklor tatarski (niekanoniczne modlitwy, zamówienia, zaklęcia, baśnie i legendy). • Publicystyka i ruch wydawniczy Tatarów w Polsce, na Białorusi i Litwie. • Historia Tatarów i islamu w Polsce, na Litwie, Białorusi i Ukrainie od XIV w. do współczesności.
Pogranicza: kontakty kulturowe, literackie, językowe / IV Międzynarodowa Konferencja Naukowa
Katedra Językoznawstwa Wschodniosłowiańskiego (Uniwersytet w Białymstoku) oraz Katedra Językoznawstwa Ogólnego i Słowiańskiego (Grodzieński Uniwersytet Państwowy im. Janki Kupały) mają zaszczyt zaprosić Państwa do udziału w IV Międzynarodowej Konferencji Naukowej Pogranicza: kontakty kulturowe, literackie, językowe (Białystok – Supraśl, 16-17 października 2017 r.)
Pan Cogito o Bogu. Religijne wymiary twórczości Zbigniewa Herberta
Wydział Teologiczny UMK oraz Wydział Filologiczny UMK serdecznie zapraszają do udziału w konferencji naukowej "Pan Cogito o Bogu. Religijne wymiary twórczości Zbigniewa Herberta", która odbędzie się w Toruniu w dniach 24-26 października 2018 roku.