Pamiątka, hołd, laudacja w literaturze i kulturze

W ćwierćwiecze swojego istnienia „Napis” wraca do korzeni – tego, co stanowiło jego wyróżnik, specjalność – do literatury zajmującej szeroką przestrzeń między twórczością wysokoartystyczną a produkcją literacką amatorów i autorów minorum gentium; między sztuką a rzemiosłem, między pisarstwem autorskim a folklorem środowiskowym, często bezimiennym.

Numer rozpoczyna obszerny wstęp Barbary Wolskiej, w którym przypomina się początki pisma i ukazuje jego ewolucję. W dziale „Rozprawy i materiały” znajdują się artykuły poświęcone pośmiertnym pochwałom, zamawianym dla członków rodu przez birżańskich Radziwiłłów (Mariola Jarczykowa), sposobom upamiętniania zasług i cnót obrońców ojczyzny w kazaniach pogrzebowych Fabiana Birkowskiego (Michał Kuran), utrwalonym w literaturze legendom bohaterskich postaci: biskupa Kajetana Sołtyka (Krystyna Maksimowicz) czy księcia Józefa Poniatowskiego (Roman Magryś), a wreszcie hołdów składanych przez poetów, malarzy i filozofów zmarłym wartym szacunku i pamięci – tym bardziej, jeśli byli to równocześnie przyjaciele lub krewni (rozprawy: Tadeusza Półchłopka o poetyckich laudacjach dla Józefa Dunina Borkowskiego, Julity Paprotnej o Jacku Malczewskim we wspomnieniach syna oraz artykuł Beaty Garlej o tekstach wspomnieniowych Romana Ingardena).

Część edytorska prezentuje przejście „między dawnymi a nowymi laty” – od edycji nieznanych listów z XVIII wieku (Bożena Mazurkowa), poprzez rozważania o wpływie reformacji na sferę mediów i komunikowania (Aleksandra Matykiewicz-Włodarska) i ciekawy przypadek „podwójnej laudacji” – równoczesnego hołdu dla biblioteki i człowieka (Wojciech Kaliszewski), po problematykę związaną z edytorstwem cyfrowym (Konrad Niciński, Bartłomiej Szleszyński). Dział Varia reprezentują cztery teksty, również związane z tematyką przewodnią numeru, mówiące o ostatnich słowach słynnych postaci (Magdalena Kreft), czczeniu rocznic narodowych (Magdalena Piotrowska), „krytycznym panegiryku” Hugona Kołłątaja dla miasta Moskwy (Marek Nalepa) oraz o zjawisku ekslibrisu, który wyraża zarówno szacunek dla księgi, jak i określa tożsamość jej właściciela (Barbara Stelingowska). Dział ten zamyka część ilustracyjna – prace fotograficzne studentów Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie opatrzone ich komentarzami. Bogato reprezentowany jest również dział recenzji (teksty omówień pióra Bogdana Mazana, Marka Pąkcińskiego, Ewy Głębickiej i Pawła Dybla).

Zapraszamy do lektury najnowszego numeru (http://napis.edu.pl/current-issue.php#) i poznania przeróżnych sposobów, za pomocą których twórcy przez wieki oddawali cześć, utrwalali chwilę i walczyli z niepamięcią, posługując się w tym celu rozmaitymi gatunkami literackimi i środkami plastycznymi.