„Stoliczku, nakryj się!" Literatura dziecięca, młodzieżowa i fantastyczna w perspektywie studiów nad jedzeniem

(informacja organizatorów)

W swoim eseju „O trzech sposobach pisania dla dzieci” C.S. Lewis przytoczył komentarz, jaki usłyszał na temat własnej twórczości: „Jeśli chce się sprawić przyjemność dorosłym, daje się im seks, więc pomyślał Pan sobie: »To nie nadaje się dla dzieci, co dać im zamiast tego? Wiem! Małe nicponie lubią dużo dobrego jedzenia«.” „W rzeczywistości jednak – mówi Lewis – sam lubię jedzenie i picie. Umieściłem w opowieści to, co sam chciałbym przeczytać, gdybym był dzieckiem, i co wciąż lubię czytać, będąc po pięćdziesiątce”.

Jedzenie może stać się płaszczyzną porozumienia, które pozwala na zadzierzgnięcie więzi międzyludzkiej – jak ostatni kęs chleba, którym bohater baśni dzieli się z niepozornym staruszkiem, albo magiczne słodycze w pociągu do Hogwartu. Oznacza to, co niezmienne, znajome i bezpieczne – jak małe Conieco Kubusia Puchatka – albo niesie ze sobą zdumiewające przemiany – jak ciastko z napisem „Zjedz mnie”, które znajduje Alicja w Krainie Czarów, czy też pieczone ziemniaki, którymi zajadają się bohaterowie „Tajemniczego ogrodu”.

W świecie wyobraźni rozciągają się smakowite rubieże najróżniejszych Kukanii, o których piszą chociażby E. T. A. Hoffman w „Dziadku do orzechów” czy Wojciech Żukrowski w „Porwaniu w Tiutiurlistanie”. Rozkoszne spełnienie fantazji ma jednak swoją ciemną stronę: François Fénelon przestrzega swego królewskiego ucznia przed przesytem i gnuśnością, a bracia Grimm pokazują, że piernikowa chatka prędko może jedzącego przemienić w jedzonego. Niezliczone postaci małych niejadków, łakomczuchów i łobuzów posyłanych do łóżka bez kolacji, którzy zaludniają literaturę dydaktyczną, przypominają z kolei, że jedzenie może również stanowić narzędzie socjalizacji i dyscypliny. Nie sposób wreszcie pominąć społecznie zaangażowanej problematyki głodu, zaburzeń odżywiania czy wpływu produkcji żywności na środowisko, poruszanej w takich utworach jak „Dziewczyny się odchudzają” Jacqueline Wilson czy „Interstellar” w reżyserii Christophera Nolana, częściowo zainspirowany katastrofą Dust Bowl w USA w latach 30. XX wieku.
Jedzenie to akt komunikacji, wydarzenie społeczne, symbol kulturowy.

O tym wszystkim będziemy rozmawiać 16 i 17 kwietnia. Mamy nadzieję, że nasza konferencja stanie się miejscem wspólnej refleksji nad obecnością, funkcją i przemianami tego motywu w literaturze dziecięcej, młodzieżowej i fantastycznej, a kontekstowo także w szeroko rozumianej popkulturze.

Konferencja jest bezpłatna i otwarta dla Słuchaczy i Słuchaczek. Tych, którzy chcieliby wziąć w niej udział, prosimy o wysłanie wiadomości na adres: k.basni.uw@gmail.com. Na zgłoszenia czekamy do 14.04. – będziemy odpowiadać na nie w kwietniu, oczywiście z odpowiednim wyprzedzeniem, przesyłając wszystkie potrzebne informacje wraz z linkiem do spotkania.

Organizatorzy:
Aleksander Bajer
mgr Michał Czajkowski
Gabriela Niemczynowicz-Szkopek
mgr Barbara Kaczyńska
Blanka Pela
mgr Krzysztof Rybak
mgr Karolina Stępień

Opieka merytoryczna:
dr Weronika Kostecka

Za wspaniałą oprawę graficzną (już trzeci rok z rzędu!) dziękujemy Kasi Lach!

Koło Naukowe Baśni, Literatury Dziecięcej i Młodzieżowej i Fantastyki UW