Polish Studies Newsletter
Added on: 23.10.2015
Date of the event: 04.11.2015 g.10:00 - 06.11.2015 g.13:00

Wykłady otwarte odbywające się w ramach warsztatów naukowych "Perspektywa biograficzna w badaniach nad historią kobiet: źródła, metodologia, polityka"

W dniach 4-6 listopada 2015 roku w Instytucie Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk w Warszawie odbyły się interdyscyplinarne warsztaty naukowe pt. „Perspektywa biograficzna w badaniach nad historią kobiet: źródła, metodologia, polityka”, poświęcone wykorzystaniu dokumentów osobistych i metody biograficznej w badaniach nad pozycją i rolą kobiet w historii, kulturze i społeczeństwie. Warsztaty zorganizowane zostały przez Fundację Gender Center oraz Zespół Badań Genderowych „Literatura i Gender” działający przy IBL PAN i odbyły się dzięki wsparciu Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego ze środków na działalność upowszechniającą naukę.

Każdy dzień warsztatów rozpoczynał wykład otwarty uznanej badaczki wykorzystującej metodę dokumentów osobistych w swojej pracy naukowej nad historią i kulturą kobiet. Pierwszy dzień otworzyła prof. Małgorzata Fidelis z Uniwersytetu Illinois w Chicago. W swoim wystąpieniu pt. „Historia z ludzką twarzą. Biografie kobiet w badaniach nad powojenną Polską” prof. Fidelis mówiła o korzyściach, jakie sięganie do dokumentów osobistych może przynieść historykom. Jak wskazywała, listy, pamiętniki czy wywiady są nieocenionym źródłem wiedzy o współudziale ludzi w procesach historycznych i winny służyć uwidocznianiu ich sprawczości. Omawiając wybrane dwie biografie polskich kobiet – robotnicy z lat 50. oraz hipiski z lat 60. XX wieku – Fidelis prezentowała sposób, w jaki historie życia dają nam wgląd w procesy społeczno-polityczne, jednocześnie uchylając dominujące narracje historyczne: jak wówczas, gdy biografie robotnic pozwalają nam dostrzec emancypujący dla kobiet potencjał pracy, niezależnie od tego, czy do tej pracy były one planowo kierowane przez państwo. Prof. Fidelis zwracała też uwagę, że polską historiografię w większym stopniu niż zachodnią cechuje paternalistyczne podejście do pewnych kategorii aktorów historycznych: zwłaszcza klas niższych i kobiet. Jak mówiła, nacisk na wykorzystywanie materiałów biograficznych i stosowanie perspektywy gender w analizie historycznej jest niezbędnym warunkiem wyjścia historiografii z aktualnego impasu.

Drugi dzień rozpoczęła dr Sylwia Urbańska z Instytutu Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego wykładem pt. „Globalne robotnice a rewolucja płci. Potencjały i ograniczenia metody biograficznej w polskich i międzynarodowych badaniach migracji”. Opowiadając o swoich wieloletnich badaniach poświęconych polskim migrantkom zarobkowym w Brukseli, Urbańska zastanawiała się, czy mamy aktualnie do czynienia z globalną rewolucją płci, a więc rekonfiguracją płciowych ról i relacji władzy na skutek masowych migracji zarobkowych, czy raczej z ich retradycjonalizacją. Argumentowała też, że w przeciwieństwie do ujęć ekonomicznych czy ilościowych metoda biograficzna pozwala udzielić złożonej odpowiedzi na to pytanie, daje bowiem dostęp do znaczeń, jakie ludzie przypisują wydarzeniom, ich motywacjom i emocjom. Dr Urbańska zwracała też uwagę, że wywiady z migrantkami pozwalają nam dostrzec inne niż ekonomiczne przyczyny wyjazdów kobiet, jak np. te mające źródło w systemie patriarchalnym: przemoc domową, seksualną i ekonomiczną, bierność państwa i słabość instytucji pomocy rodzinie i ofiarom przemocy, czy ograniczenie praw reprodukcyjnych. W związku z powyższym dr Ubrańska zauważyła, że jej respondentki należałoby raczej definiować jako uchodźczynie niż migrantki zarobkowe.

Trzeci dzień warsztatów zainaugurowała prof. dr hab. Grażyna Borkowska (IBL PAN) wykładem „Biografia według Narcyzy Żmichowskiej – teoria, praktyka powieściowa, konteksty”, poświęconym pisarstwu biograficznemu Narcyzy Żmichowskiej. Literaturoznawczyni przybliżyła metodę pisarską Żmichowskiej, która – krytycznie podchodząc do tradycji powieściowej – podejmowała próby zbudowania nowej jakości literackiej, czerpiąc w dużej mierze z jej własnej biografii. Badaczka zrekonstruowała dziewiętnastowieczną tradycję powieściową i biografistyczną, a omawiając twórczość Żmichowskiej, wskazała na wyraźne przekroczenia przez pisarkę horyzontu możliwości narracyjnych i stylistycznych powieści oraz klasycznych biografii. Żmichowska miała poczucie, że obydwie formy literackie pomijają kobiece losy i doświadczenia. Rozwiązania upatrywała w nowej – autobiograficznej, czy też raczej łączącej elementy biograficzne i autobiograficzne – formie powieści, która czerpałaby z dokumentów osobistych (listy, zapiski prywatne, dokumenty rodowe), a przede wszystkim uwzględniałaby historie życia kobiet: babek, matek, córek. Upominała się o rekonstrukcję w powieści linii matrylinearnej, kobiecej, a nie wyłącznie męskiej.

Po wykładzie prof. dr hab. Grażyny Borkowskiej odbyło się wystąpienie mgr Moniki Rynkowskiej z Zakładu Rękopisów Biblioteki Narodowej. W prezentacji „Chaos? Poszukiwanie źródeł w labiryntach baz danych bibliotek, archiwów i muzeów polskich” omówiła ona różne sposoby katalogowania źródeł przez polskie biblioteki i archiwa, a także zaprezentowała na przykładach sposoby korzystania z katalogów internetowych baz danych.

W trzydniowym wydarzeniu pt. „Perspektywa biograficzna w badaniach nad historią kobiet: źródła, metodologia, polityka” wzięło udział łącznie ok. 100 osób: wykładowczyń, panelistek, komentatorek, a także aktywnie włączającej się w dyskusję publiczności.

Information

See also

02.06.2015

Biografie i biografizacje w literaturze i kulturze

Katedra Poetyki i Teorii Literatury IFP w Uniwersytecie Pedagogicznym w Krakowie zaprasza do udziału w konferencji naukowej Biografie i biografizacje w literaturze i kulturze, zaplanowanej w dniach: 24–25 listopada 2015 roku w głównym budynku Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie przy ul. Podchorążych 2. Proponujemy namysł nad wielowymiarowością osoby w biografii i autobiografii, sposobami ich tworzenia i wykorzystania w aspekcie teoretycznoliterackim, historycznoliterackim i kulturowym, w odniesieniu do strategii pisarsko-artystycznych, genologii oraz innych dziedzin, zjawisk i obszarów, w których zachodzi profilowanie osoby. Na Państwa zgłoszenia czekamy do 10 października 2015 roku. Kartę zgłoszeń można nadesłać w wersji papierowej (pocztą tradycyjną na adres wyróżniony w nagłówku, z dopiskiem: Biografie i biografizacje) albo elektronicznej na adres: kpitl.ifp@gmail.com Opłata konferencyjna wynosi 350 zł (dla doktorantów i naukowych pracowników emerytowanych 300 zł). Nie zapewniamy referentom noclegów. Gwarantujemy publikację wygłoszonych referatów, które otrzymają pozytywne recenzje, w czwartym numerze rocznika redagowanego w katedrze – „Studia Poetica” (w ramach uniwersyteckiej serii „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis”), już wówczas – jak sądzimy – mieszczącego się wśród punktowanych periodyków; albo w książkowej publikacji zbiorowej. dr hab. Katarzyna Wądolny-Tatar dr Magdalena Roszczynialska mgr Jakub Knap

11.02.2017

Procesy migracyjne a transfer kultury. Konteksty polskie i niemieckie / nowa seria wykładów w ramach Klaus Zernack Colloquium

Seminarium Klaus Zernack Colloquium to seria odbywających się co miesiąc wykładów Centrum Badań Historycznych Polskiej Akademii Nauk w Berlinie (CBH PAN), której patronują prof. Michael G. Müller (Instytut Historii Uniwersytetu Marcina Lutra w Halle-Wittenberdze), prof. Robert Traba (CBH PAN) oraz prof. Igor Kąkolewski (CBH PAN). Głównym celem seminarium jest stworzenie forum do wymiany doświadczeń i poglądów, dotyczących aktualnie realizowanych projektów badawczych między historykami oraz przedstawicielami pokrewnych dyscyplin naukowych.

07.09.2016

Tradycje o wojowniku w kulturze historycznej średniowiecza

W średniowiecznych wyobrażeniach ludzie miecza – prości wojownicy, rycerze czy też wielcy bohaterowie – często zajmowali miejsce zaszczytne. Sławni i wybitni, jak Roland, byli naśladowani. Opowieści im poświęcone pełniły specyficzną funkcję – kształtowały wzorce postępowań, egzemplifikowały cechy, którymi mieli charakteryzować się uczestnicy średniowiecznych bitew. Każda z tych postaci, wymodelowanych przez autorów opowieści, uosabiała cechy godne naśladowania, albo też – jak w przypadku zhańbionych tchórzy i zdrajców – zachowania godne potępienia. Tematem organizowanej przez nas konferencji są sposoby prezentacji bohaterów i antybohaterów – zarówno rzeczywistych, jak i fikcyjnych – w kulturze średniowiecznej Polski oraz Europy kręgu łacińskiego. Zależy nam na zademonstrowaniu, jak opowieści o wojownikach wchodziły w obręb historycznej świadomości społeczeństw średniowiecznych. Interesuje nas mechanizm działania mitów bohaterskich, który doprowadził do tego, że Starkadr, Teodoryk Wielki czy Attyla zastąpili w średniowiecznym świecie antycznych herosów. Warto przyjrzeć się również tym postaciom, które splamiły się tchórzostwem, uciekły z pola bitwy, zdradziły swych panów lub nawet podniosły rękę na swych władców. Chcemy możliwie najszerzej spojrzeć na elementy konstruujące tożsamość wojowników, również poprzez przykłady postaw antyheroicznych.

14.06.2016

Wanda Jakubowska, czyli jak dziś pisać biografie politycznie niepoprawne (w ramach cyklu "Feminaria")

Fundacja Gender Center, Instytut Badań Literackich PAN oraz Krytyka Polityczna zapraszają na spotkanie Wanda Jakubowska, czyli jak dziś pisać biografie politycznie niepoprawne

We use cookie files to make the use of our website more convenient for our users. If you do not wish cookie files to be saved on your hard drive, please change the settings of your browser. Read about our cookie policy.