Polish Studies Newsletter

Article / interview

29.11.2023

O projekcie „Kobieca strona poezji, czyli przez wiersze do języka”

W dniach 20-23 listopada 2023 roku cztery studentki filologii polskiej Uniwersytetu Wileńskiego: Justyna Tankeliun, Dominyka Matuliauskaitė, Karolina Bartoško i Beata Gulbicka wraz z wykładowczynią – autorką niniejszego tekstu wzięły udział w pierwszym etapie projektu Kobieca strona poezji, czyli przez wiersze do języka.

Projekt jest realizowany przez Stację PAN w Rzymie, wspólnie z Instytutem Studiów Europejskich, Amerykańskich i Międzykulturowych Uniwersytetu „La Sapienza”, Centrum Polonistycznym Uniwersytetu Wileńskiego, Katedrą Polonistyki i Przekładu na Wołyńskim Uniwersytecie Narodowym imienia Łesi Ukrainki i Instytutem Badań Literackich PAN w ramach programu Promocji Języka Polskiego (NAWA - Narodowa Agencja Wymiany Akademickiej).

W projekcie biorą również udział studenci i wykładowcy trzech powyżej wymienionych uniwersytetów.

I etap projektu odbył się w Rzymie i był realizowany w kilku miejscach.

Pierwszego dnia w Stacji PAN w Rzymie odbyły się warsztaty przekładowe „Nic dwa razy". O istocie i praktyce tłumaczenia, które dla studentów poprowadził wybitnProf. Andrea Ceccherelli prowadzący warsztaty "Kobieca strona poezji"y włoski polonista prof. Andrea Ceccherelli z Uniwersytetu Bolońskiego, m.in. tłumacz poezji Wisławy Szymborskiej, Czesława Miłosza, Jana Twardowskiego, Zbigniewa Herberta i innych oraz autor książki o Wisławie Szymborskiej. Na marginesie należy wspomnieć, że prof. Andrea Ceccherelli jest autorem monografii poświęconej Piotrowi Skardze (Od Suriusa do Skargi. Studium porównawcze o “Żywotach świętych”, 2003). Zajęcia z prof. Ceccherellim były dla studentów świetną okazją do zapoznania się z warsztatem tłumacza literackiego lub jego doskonalenia. Podczas warsztatów studenci z trzech krajów nie tylko wysłuchali wykładu, ale również sami dokonali próby porównania tłumaczeń wierszy Szymborskiej w językach: włoskim, litewskim i ukraińskim. Ćwiczenia te pozwoliły dostrzec, jak wielka jest rola tłumacza w przekładzie literackim i jak odmiennie może być interpretowany przez różnych tłumaczy ten sam utwór poetycki. Dodatkową atrakcją warsztatów była wizyta naukowców – badaczy twórczości Szymborskiej z Polski: prof. Teresy Walas, prof. Michała Rusinka, prof. Wojciecha Ligęzy i prof. Tomasza Bilczewskiego, którzy przybyli do Rzymu, by wziąć udział w międzynarodowej konferencji poświęconej Wisławie Szymborskiej.

W drugiej połowie dnia uczestnicy projektu udali się na Uniwersytet „La Sapienza”, by uczestniczyć w otwarciu międzynarodowej konferencji naukowej „Szymborska e” i wystawy „Szymborska e il mondo-collage” w MLAC-Museo Laboratorio d’Arte Conteporanea. Na otwarcie przybyli liczni goście, którzy wypełnili salę. Jednym z elementów programu była recytacja przez uczestników projektu Kobieca strona poezji - studentów włoskich i ukraińskich wiersza Szymborskiej Utopia po polsku, włosku i ukraińsku.

W drugim dniu projektu uczestnicy udali się do siedziby włoskiego Radio Kaos Italy, gdzie uczestniczyli w warsztatach podcastowych. Młodzi i bardzo entuzjastyczni założyciele i pracownicy Radia Kaos Italy dzielili się własnym doświadczeniem w zakresie tworzenia podcastów, w tym też od strony technicznej. Po części teoretycznej zrealizowano podcasty z trzema studentkami z Włoch, Litwy i z Ukrainy. Warsztaty w radiu odbłyły się z udziałem niezastąpionej tłumaczki, pani Mart Koral.

Po południu uczestnicy projektu mieli wycieczkę po Rzymie polskimi śladami, którą poprowadził Maciej Mroczkowski. Podczas kilkugodzinnej wycieczki zwiedziliśmy przede wszystkim główne obiekty związane z historią i kulturą Polski, m. in. kościoł św. Andrzeja na Kwirynale, w którym znajdują się relikwie św. Stanisława Kostki, zobaczyliśmy tablicę Cypriana Kamila Norwida przy Via Sistina 123, dotarli do pałacu Palazetto Zuccari, do którego prowadzą Schody Hiszpańskie. W pałacu tym mieszkała królowa Polski Marysieńka - Maria Kazimiera de la Grange d’Arquien (1674-1696), żona Jana III Sobieskiego. Następnie przeszliśmy uliczką Via dei Condotti, przy której znajduje się słynna kawiarnia Caffe Greco – miejsce spotkań literatów, w tym literatów polskich i dotarliśmy do viale Adamo Mickievicz. Wycieczka zakończyła się na wzgórzu, gdzie z Terraza del Pincio można było podziwiać piękny Piazza del Popolo i panoramę Wiecznego Miasta - jeden z najpiękniejszych widoków Rzymu. Bardzo dziękujemy za świetnie przemyślaną trasę i niezwykle interesującą narrację przewodnika wycieczki, pana Macieja, podczas której studenci nie tylko mogli podziwiać piękno Wiecznego Miasta, ale też poznać miejsca, w których przebywali i tworzyli najwięksi pisarze polscy.

W ostatnim dniu projektu uczestnicy udali się do Instytutu Polskiego w Rzymie (Istituto Polacco di Roma), którego siedziba znajduje się w Palazzo Blumenstihl przy Via Vittoria Colonna 1. Należy dodać, że od 2019 r. w tymże pięknym pałacu wybudowanym w końcu XIX wieku w stylu neorenesansowym mieści się Ambasada Republiki Litewskiej w Republice Włoskiej.

Gości konferencji przywitała dyrektor Instytutu Polskiego w Rzymie Adrianna Siennicka. Uczestnicy projektu mogli wysłuchać referatów i dyskusji znanych włoskich i polskich badaczy twórczości Wisławy Szymborskiej: prof. Wojciecha Ligęzy, prof. Tomasza Bilczewskiego, prof. Giovanny Tomassucci, prof. Luci Bernardiniego, prof. Sergia Maifredi, najwybitniejszego włoskiego polonisty prof. Luigiego Marinellego z Uniwersytetu „La Sapienza” oraz wspaniałej prof. Moniki Woźniak z tegoż uniwersytetu – członkini komitetu naukowego konferencji „Szymborska e” oraz jednej z inicjatorek projektu „Kobieca strona poezji”, wybitnej tłumaczki literatury polskiej na język włoski i literatury włoskiej na język polski, m.in autorki przekładów na język polski dzieł Umberta Eco, Oriany Fallaci i Andrei Camilleriego i na język włoski wierszy Jana Brzechwy, Juliana Tuwima i innych.

Udział studentek Centrum Polonistycznego Uniwersytetu Wileńskiego w międzynarodowym projekcie Kobieca strona poezji był nie tylko przygodą intelektualną i szansą na uczestnictwo w największych uroczystościach organizowanych w Roku Wisławy Szymborskiej, ale także możliwością wizyty na „La Sapienza” - jednym z największych i najstarszych uniwerystetów włoskich oraz okazją do nawiązania kontaktów i integracji ze studentami z Włoch i Ukrainy.

Kolejnym etapem projektu Kobieca strona poezji będą tłumaczenia wierszy Wisławy Szymborskiej wykonane przez uczestników projektu oraz ich publikacja.

Podziękowania

W imieniu studentek oraz własnym pragnę bardzo serdecznie podziękować Pani Dyrektor Stacji Naukowej PAN w Rzymie (Accademia Polacca), Agnieszce Stefaniak–Hrycko za koordynację projektu oraz za opiekę podczas naszego pobytu w Rzymie. Dziękujemy prof. Andrei Ceccherellemu za niezwykle interesujące warsztaty. Szczególne podziękowanie składamy inicjatorce wielu pomysłów Pani Profesor Monice Woźniak z Uniwersytetu „La Sapienza” w Rzymie, dzięki której ten pobyt był bardzo treściwy i bogaty w wydarzenia intelektualne.

Słowa wdzięczności kierujemy również do Pań: Małgorzaty Błaszczak i Katarzyny Ellert ze Stacji Naukowej PAN w Rzymie, za opiekę oraz za piękne fotorelacje z realizacji projektu, a także Pani Profesor Switlanie Suchariewej z Wołyńskiego Uniwersytetu Narodowego imienia Łesi Ukrainki za współpracę w ramach projektu.

Regina Jakubėnas

Centrum Polonistyczne Uniwersytetu Wileńskiego

Więcej o projekcie:

https://rzym.pan.pl/kobieca-strona-poezji-czyli-przez.../

https://www.facebook.com/accademia.polacca/

Fot. Regina Jakubenas

 

 

 

 

 

Logotypy instytucji biorących udział w projekcie "Kobieca strona poezji"

 

 

 

Information

Author:
Regina Jakubenas

Ukończyła studia polonistyczne na Wileńskim Państwowym Instytucie Pedagogicznym, specjalność: język polski, literatura i historia.

W 1993 r. podjęła pracę w Katedrze Filologii Polskiej Uniwersytetu Wileńskiego.

W latach 1997-2002 r. - studia doktoranckie w Instytucie Badań Literackich PAN. 

W 2002 r. w Instytucie Badań Literackich PAN obroniła pracę doktorską pt. Prasa Wielkiego Księstwa Litewskiego w II poł. XVIII w.

Od 2008 r. pracuje w Centrum Polonistycznym Uniwersytetu Wileńskiego.

Zainteresowania badawcze: piśmiennictwo Wielkiego Księstwa Litewskiego w XVIII w.: prasa, kalendarze, poradniki, druki okolicznościowe.

Najważniejsze publikacje:

Prasa Wielkiego Księstwa Litewskiego w II połowie XVIII w. Kraków 2005;

Z historii kalendarzownictwa w Wielkim Księstwie Litewskim w XVIII w. Kalendarze wileńskie ks. Jana Poszakowskiego. Knygoje: Literatūra, historia, dziedzictwo. Prace ofiarowane Profesor Teresie Kostkiewiczowej. Pod red. T. Chachulskiego i A. Grześkowiak-Krwawicz. Warszawa 2006, s. 398-406;

Reklama literatury dziecięcej i młodzieżowej na łamach osiemnastowiecznej prasy wileńskiej, [w:] Acta litteraria comparativa. Vilnius kultūrinė-literatūrinė refleksija. Mokslo darbai 4, Vilnius 2009, s. 114-127;

Kalendarz Polityczny Wileński księdza Franciszka Paprockiego, [w:] Kalbotyra/ Vilniaus universitetas. 2012, t 57 (2): Slavistica Vilnensis, ISSN 1392-1517, s. 183-193;

Pomoc dydaktyczna dla studentów: Piśmiennictwo Wielkiego Księstwa Litewskiego w epoche oświecenia (Wybrane zagadnienia): Vilnius 2016 r.

Wileńska poezja okolicznościowa doby stanisławowskiej. Od projektu antologii do problemów edycji, w: "Szuka Edycji. Studia tekstologiczne i edytorskie", Vol 14, No 2 (2018), s. 17-26.

Współautorka słownika  Lietuvių - lenkų kalbų žodynas (el. słownik) (2015), red. B. Piasecka, współautorzy: I. Fedorovič, K. Geben, K. Rutkovska, M. Davlevič, R. Jakubėnas, T. Dalecka, V. Ušinskienė, Vilnius: Lietuvių kalbos institutas, dostęp: http://lkiis.lki.lt/lietuviu-lenku-zodynas-apie.

Brała udział w projektach naukowych m.in. dot. cyfryzacji zbiorów rękopisów i starodruków Biblioteki Uniwersyteckiej oraz Litewskiej Biblioteki Narodowej im. M. Mažvydasa.

Tłumaczy teksty naukowe i książki popularno-naukowe, np.: Suvalkų sutartis: Faktai ir interpretacijos / Umowa suwalska: Fakty i interpretacje. Sudarytojas ir mokslinis redaktorius: Č. Laurinavičius. Tłumaczenie na język polski i litewski Regina Jakubėnas. Vilnius 2012;

Organizowała międzynarodową konferencję naukową poświęconą 290. rocznicy urodzin jezuity ks. Marcina Poczobuta-Odlanickiego
Najjaśniejsza gwiazda na wileńskim firmamencie – ksiądz rektor Marcin Poczobut-Odlanicki” 5–6 grudnia 2018 roku.
Uniwersytet Wileński: http://www.pocobutas.flf.vu.lt/pl/poczatkowy/

Added on:
29 November 2023; 17:41 (Mariola Wilczak)
Edited on:
4 December 2023; 22:21 (Mariola Wilczak)
We use cookie files to make the use of our website more convenient for our users. If you do not wish cookie files to be saved on your hard drive, please change the settings of your browser. Read about our cookie policy.